Kamulaştırmaya ilişkin düzenlemelerden ilki 31.8.1956 tarihli 6830 sayılı İstimlak Kanunu’dur. Bu kanunda kamulaştırmasız el atmadan doğan davalar için herhangi bir hak düşürücü süre öngörülmemiştir.

6830 sayılı İstimlak Kanunun ardından 12.1.1961 tarihinde kamulaştırmasız el atmayı düzenleyen 221 sayılı Amme Hükmi Şahısları Veya Müesseseleri Tarafından Fiilen Amme Hizmetlerine Tahsis Edilmiş Gayrimenkuller Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. 221 sayılı Kanun’un 1. maddesinde “6830 sayılı İstimlak Kanununun yürürlüğe girdiği tarihe kadar, kamulaştırma işlerine dayanmaksızın, kamulaştırma kanunlarının gözönünde tuttuğu maksatlara fiilen tahsis edilmiş olan gayrimenkuller ilgili amme hükmi şahsı veya müessesesi adına tahsis tarihinde kamulaştırılmış sayılır.” hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 31.8.1956 tarihine kadar kamulaştırmasız el atma suretiyle idarenin el koyduğu taşınmazlar, ilgili İdare adına tahsis tarihinde kamulaştırılmış sayılmıştır. Aynı Kanun’un 4. Maddesinde “Gayrimenkulün bedelini dava hakkı bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki sene sonra düşer.” hükmü yer almaktadır. Bu madde hükmünden anlaşılması gereken, Kanunun ilk maddesine göre ilgili amme hükmi şahsı veya müessessi adına tahsis tarihinde kamulaştırılmış sayılan taşınmazlara ilişkin bedelin tahsiline ilişkin dava hakkı, 221 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 12.1.1961 tarihinden itibaren iki yıl geçmekle düşer. Daha açık bir ifadeyle 31.8.1956 tarihine kadar İdareler tarafından kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el koyulan arazilerin İdare’den bedelini tahsiline ilişkin dava açma hakkı 12.1.1963 tarihinde sona erecektir. Burada kanunkoyucu 221 sayılı Kanun’la İdare tarafından 31.8.1956 tarihine kadar kamulaştırma yapılmaksızın el atılan taşınmazlara ilişkin bedel davalarını 12.1.1963 tarihinde sonlandırmak istemiştir. Yoksa 221 sayılı Kanun’un amacı, 6830 sayılı İstimlak Kanunu çerçevesindeki tüm kamulaştırmasız el atma üzerine açılacak olan bedelin tahsili davalarında süre aşımını 2 yılla sınırlamak değildir. Netice itibariyle 221 sayılı Kanun’un uygulama alanı 31.8.1956 tarihi ve daha öncesiyle sınırlıdır. Bu tarih ve sonrasında 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun hak düşürücü sürelere yönelik hükümleri yürürlükte olduğundan 31.8.1956 tarihi sonrasında idareler tarafından gayrimenkullere kamulaştırma yapılmaksızın fiili el koymalarda, herhangi bir hak düşürücü süre söz konusu olmaz.

Kamulaştırma müessesesiyle ilgili hâlen yürürlükte olan son Kanun ise 8.11.1983 tarihinde yürürlüğe giren 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’dur. Bu kanunun 40. maddesiyle 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun yürürlükten kaldırılmıştır. Kamulaştırma Kanunu’nun 38. Maddesine göre kamulaştırmasız el atma nedeniyle maliklerin her türlü dava açma hakkı yirmi yılla sınırlanmıştır. Bu madde Anayasa Mahkemesi’nin 04.11.2003 tarihinde 25279 no’lu Resmi Gazete’de yayınlanan 2002/112 Esas, 2003/33 Karar sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin kararlarının ileriye etkili olması nedeniyle 4.11.2003 tarihinden bu yana hukukumuzda kamulaştırmasız el atma üzerine açılacak olan bedelin tahsili davalarında herhangi bir hak düşürücü süre düzenlemesi yer almamaktadır.